Psy to zwierzęta słynące z wyjątkowego przywiązania do ludzi. Niekiedy cecha ta staje się dla nich, i ich opiekunów, przyczyną komplikacji we wzajemnym współżyciu. Problemem, na jaki uskarża się wielu właścicieli czworonogów, jest tak zwany lęk separacyjny. Zaburzenie to, ze względu na rosnącą skalę występowania, uznawane jest przez niektórych specjalistów nawet za chorobę cywilizacyjną.
Czym jest lęk separacyjny u psa?
Lęk separacyjny u szczeniaka czy psa dorosłego definiuje się jako zespół zachowań ujawniających się niepokojem będącym następstwem sytuacji, w których zwierzę zostaje samo i jest oddzielone od swoich opiekunów. Objawiać się może szeregiem nienaturalnych reakcji, w tym symptomami natury fizycznej, psychicznej i socjalnej.
Lęk separacyjny u psów – objawy
Zaburzenie to może mieć różne nasilenie. Niektóre zwierzęta są w stanie poradzić sobie z nim samodzielnie, inne cierpią tak bardzo, że demolują mieszkanie czy samookaleczają się. Jak rozpoznać lęk separacyjny u psa? Jakie oznaki są najbardziej typowe?
Objawy fizyczne:
- zmiana apetytu i pragnienia (jego brak lub wzmożenie),
- wygryzanie sierści,
- nasilone ślinienie i oblizywanie się,
- częste ziewanie,
- napięcie mięśni,
- przewlekła biegunka,
- choroby układu pokarmowego i/lub krążenia.
Objawy psychiczne:
- nadmierna pobudliwość,
- problemy ze skupieniem uwagi,
- wzmożone szczekanie i wokalizowanie,
- zaburzenia snu,
- niepewność w zachowaniu.
Objawy socjalne:
- stany depresyjne,
- uzależnienie od obecności właściciela,
- unikanie kontaktu z innymi psami i zwierzętami.
Niekiedy pies może przejawiać lęk separacyjny w sposób nietypowy. Niektóre czworonogi, po wyjściu właściciela z domu, czatują pod drzwiami, potrafiąc godzinami ignorować potrzeby fizjologiczne czy bodźce zewnętrzne. Inne objawiają swoją frustrację, oznaczając mieszkanie.
Najlepszym sposobem, by przekonać się, jak pies zachowuje się podczas Twojej nieobecności jest inwestycja w kamerę, dzięki której będziesz mógł podglądać swojego pupila.
Jakie są przyczyny lęku separacyjnego u zwierząt?
Za główny czynnik wywołujący tego typu zaburzenia uznaje się nieprawidłowy proces socjalizacji lub jego całkowity brak. Po piątym tygodniu życia u szczeniaków można zauważyć skłonność do reakcji lękowych, która narasta do około dwunastego tygodnia. W okresie tym konieczne jest zapewnienie zwierzęciu odpowiedniej ilości bodźców, pozytywnego kontaktu z ludźmi i innymi zwierzętami.
Ryzyko pojawienia się lęku separacyjnego ma też związek z zaburzeniem relacji między człowiekiem a psem. Najczęściej odpowiada za nie zbyt emocjonalne podejście do czworonoga i idące za tym jego zbytnie przywiązanie do opiekuna. Sytuacje te dotyczą przede wszystkim psów zbyt wcześnie odebranych matce lub odchowanych bez niej.
Lęk separacyjny mogą wywoływać także nagłe zmiany, takie jak przeprowadzka czy pojawienie się nowego członka rodziny lub traumatyczne przeżycia – śmierć opiekuna lub czworonożnego przyjaciela, oddanie do schroniska.
Niekiedy zaburzenie to jest skutkiem przebytych chorób lub nieodpowiednich technik wychowawczych przejawiających się karaniem czy wręcz przemocą. Specjaliści od psiej psychiki coraz częściej w kontekście skłonności do występowania lęku separacyjnego wspominają także o znaczeniu rasy psa.
Lęk separacyjny – u jakich psów występuje najczęściej?
Wśród przyczyn zaburzeń psychicznych wymienia się czynniki dziedziczne i rasę zwierzęcia. Zauważa się, że z powodu lęku separacyjnego znacznie częściej cierpią psy ras małych. Być może znaczenie ma w tym przypadku fakt, że to one bywają traktowane jako „żywe maskotki” i obdarowywane są nadmiarem czułości.
Z drugiej strony uważa się, że na lęk separacyjny narażone są najbardziej kundelki. Być może odpowiada za to brak wiedzy o charakterze i historii ich przodków.
Jak sobie radzić z lękiem separacyjnym u psa?
Jak wiesz, zapobiegać jest znacznie łatwiej niż leczyć. Z tego powodu warto rozpocząć pracę z psem już od Waszych pierwszych wspólnych chwil. Odpowiednie wychowanie może bowiem uchronić psa przed późniejszymi zaburzeniami.
Przyjmując pod swój dach czworonoga, wprowadź jasne zasady, jakie będą go w nim obowiązywać. Muszą one uwzględniać nie tylko potrzeby i upodobania psa, ale także Twoją wygodę. Wprowadź w Wasze życie rutynę – postaraj się, by każdy dzień przebiegał zgodnie z przyjętym planem.
Dla psa ważne są rytuały – w miarę stałe pory pobudki, posiłków, spacerów, wspólnych zabaw, a także momentów, kiedy pies będzie zdany sam na siebie.
Traktuj pupila serdecznie, ale staraj się nie zalewać go nadmiarem czułości. Wychodząc z domu, nie żegnaj się z nim zbyt wylewnie i nie przeciągaj w nieskończoność tego momentu. Pies nie powinien utożsamiać zniknięcia opiekuna z sytuacją, która jest wyjątkowa.
Na czas swojej nieobecności pozostaw psu zabawki lub smakołyki. Ciekawym rozwiązaniem będzie wykorzystanie konga, w którym umieścisz ulubione przysmaki dla psa.
Gdy pies wyje sam w domu – kiedy niezbędna jest porada behawiorysty?
Co zrobić, jeśli pomimo stosowania powyższych zasad, Twój pies boi się zostawać sam w domu? Najlepiej zdać się na doświadczenie eksperta, czyli psiego behawiorysty, który przygotuje dla Ciebie odpowiednio dobrany plan pracy z pupilem.
Być może niezbędne będzie leczenie farmakologiczne. W lżejszych przypadkach wystarczyć mogą suplementy, feromony lub terapia alternatywna wykorzystująca masaże relaksacyjne, ziołolecznictwo czy kamizelki przeciwlękowe.
Lęk separacyjny – ćwiczenia
Co jeszcze możesz zrobić, by ulżyć swojemu psu w psychicznym cierpieniu? Wychodząc z domu, zostawiaj włączone radio czy muzykę, której najczęściej słuchasz. Znajome dźwięki mogą mieć pozytywny, uspokajający wpływ na czworonoga.
Ciekawym sposobem jest próba zburzenia schematu wychodzenia z domu. Postaraj się kilkukrotnie ubrać, włożyć buty i przygotować do wyjścia z domu, po czym go zaniechać. U psa, który obserwuje tego typu działania, rośnie napięcie i lęk z powodu przekonania o zbliżającej się samotności.
Spróbuj przełamać ten wzorzec, by czynności te przestały się kojarzyć psu tak negatywnie. Do czasu rozwiązania problemu z lękiem separacyjnym poproś o pomoc rodzinę czy znajomych, a nawet zawodowego pet sittera, który będzie się zajmował pupilem w czasie Twojej nieobecności.
Cierpliwość to podstawa
Lęk separacyjny u psa to zaburzenie, którego nie wyleczysz w ciągu tygodnia. Musisz uzbroić się w cierpliwość i zrobić wszystko, co w Twojej mocy, by odwrażliwić psa na Twoją nieobecność. Skorzystasz na tym nie tylko Ty i Twoi sąsiedzi, ale przede wszystkim Twój zwierzak. Pamiętaj, że długotrwały stres może się poważnie odbić na jego zdrowiu!
Chcesz jeszcze lepiej poznać swojego pupila? Sprawdź nasz poprzedni artykuł: przeczytaj, jak widzi pies i zobacz świat oczami Twojego czworonożnego przyjaciela.