Wielu właścicieli koni wie, że odrobaczanie jest ważne, ale nie każdy jest świadomy wszystkich rodzajów pasożytów, które bytują w ciele wierzchowców. Odrobaczanie wraz z innymi praktykami profilaktycznymi pomaga zwalczyć większość „wrogów”, jednak niektóre gatunki są niezwykle odporne na kuracje odrobaczające. Co powinieneś o nich wiedzieć?
Pasożyty koni – podstawowe informacje
Wewnętrzne pasożyty konia to małe organizmy, które przeżywają część swojego cyklu życiowego w ciele zwierzęcia. Zamieszkują określone tkanki, narządy i układy konia, czerpiąc z nich składniki odżywcze niezbędne do rozwijania się. Etap życia, w którym pasożyt może zarazić konia, określany jest jako stan zakaźny. W grupie szczególnego ryzyka chorób pasożytniczych znajdują się źrebięta i konie starsze, a także wierzchowce intensywnie pracujące.
Jak dochodzi do zarażenia?
Podczas wypasu koń przypadkowo połyka larwy pasożytnicze lub jaja znajdujące się w środowisku konia (najczęściej na pastwiskach). Po spożyciu pasożyt migruje do pożądanego obszaru ciała, gdzie dojrzewa do postaci dorosłej i rozmnaża się. Podczas migracji pasożyty konia mogą powodować uszkodzenia zajętych obszarów. Wiele z nich znajduje nowy dom w przewodzie pokarmowym konia, ale niektóre migrują w głąb organizmu: do tkanek i narządów.
Metody diagnostyczne
Najprostszą metodą diagnostyczną pozwalającą stwierdzić obecność pasożyta u konia jest badanie kału, które kosztuje kilkadziesiąt złotych (w zależności od placówki). Warto jednak zaznaczyć, że nie jest to metoda w stu procentach skuteczna. Niektóre pasożyty koni są trudne do wykrycia, dlatego w wielu przypadkach stosuje się czulsze metody diagnostyczne opierające się na obecności przeciwciał w organizmie, m.in.:
- badanie endoskopowe,
- morfologia,
- testy ELISA,
- testy PCR,
- płukanie żołądka.
Pasożyty koni – najpopularniejsze gatunki
Każdy rodzaj pasożyta oddziałuje na konia w inny sposób i wywołuje inne objawy. Dużym problemem związanym z pasożytami wewnętrznymi jest ich odporność na odrobaczanie. Niektóre gatunki uwrażliwiły się na kuracje odrobaczające. Jakie są najpopularniejsze i najgroźniejsze pasożyty konia?
Glisty (Parascaris equorum)
Glista to pasożyt koni, który najczęściej atakuje źrebięta i młodsze wierzchowce. Można go znaleźć na wielu powierzchniach, takich jak wiadra, koryta, a nawet wymiona klaczy. Po spożyciu jaja glisty rozwijają się w larwy w jelicie cienkim. Wyklute larwy migrują następnie przez szereg tkanek, przemieszczając się z jelita cienkiego do wątroby, a następnie do płuc. Zakażenie glistą Parascaris equorum objawia się:
- przyspieszonym oddechem,
- kaszlem,
- apatią,
- gorączką,
- wyciekami z nosa.
Tasiemce
Istnieją trzy gatunki tasiemców występujących u koni, ale najczęstszym z nich jest Anoplocephala perfoliata. Tasiemce mają dwóch żywicieli w swoim cyklu życiowym: pierwszy to roztocz oribatid, a drugi to wierzchowiec. Roztocza zjadają jaja tasiemca, które następnie rozwijają się w larwy. Konie następnie połykają roztocza podczas wypasu, a roztocza przemieszczają się do jelita cienkiego konia, gdzie tasiemce dojrzewają.
Dorosłe tasiemce kontynuują poruszanie się przez jelito cienkie, aż dotrą do połączenia krętniczo-kątniczego. Jest ono zlokalizowane między kością biodrową (ostatnią częścią jelita cienkiego) a kątnicą. Tutaj tasiemce przyczepiają się do ścianek jelita, powodując zapalenie przewodu pokarmowego. Badania wykazały, że tasiemce mogą wywoływać zagrażającą życiu kolkę. Dodatkowo u zwierzęcia może wystąpić:
- niedrożność,
- owrzodzenie,
- pogrubienie jelit.
Owsiki
Owsiki (Oxyruris equi) są spożywane przez konia jako jaja i można je znaleźć w środowisku konia. Po spożyciu owsiki dojrzewają w jelitach. Dorosłe osobniki wydostają się na zewnątrz przez odbyt i składają tam jaja wzdłuż końskiej skóry, co wywołuje duży świąd i zaczerwienienie. W przeciwieństwie do innych wymienionych pasożytów, owsiki nie wyrządzają dużych szkód wewnętrznych, ale zamiast tego powodują nieatrakcyjną utratę włosów przez konia drapiącego się pod ogonem.
Muchówki
Najczęstszym gatunkiem muchówki występującej u koni jest Gasterophilius intestinalis. Ten z wyglądu przypominający pszczołę pasożyt koni składa na nim jaja o żółto-owalnym kształcie. Są one najczęściej zlokalizowane na kończynach przednich (oraz w mniejszym stopniu na szyi i grzywie), gdzie pozostają do momentu wyklucia. Świeżo wyklute larwy zagłębiają się w dziąsła konia, a po około czterech tygodniach przenoszą się do wyściółki żołądka, gdzie pozostają przez dziewięć miesięcy, zanim zostaną wydalone. Muchówki mogą powodować:
- drobne uszkodzenia jamy ustnej,
- uszkodzenia błony śluzowej żołądka.
Pasożyty koni a profilaktyka – o czym warto pamiętać?
Profilaktyka przeciwpasożytnicza jest obowiązkiem każdego hodowcy. Zgodnie z zaleceniami lekarzy weterynarii, badania w kierunku pasożytów powinno wykonywać się co najmniej raz na 12 miesięcy. Kuracje przeciwpasożytnicze przeprowadza się częściej – w zależności od wieku, stanu zdrowia i kondycji zwierzęcia. Na rynku znajdziesz wiele preparatów różniących się substancją czynną, które możesz podać swojemu wierzchowcowi samodzielnie (ich zastosowanie powinno być poprzedzone konsultacją weterynaryjną).
Dobrym wyborem są pasty na odrobaczanie koni. Zadowalające rezultaty przynoszą także suplementy na naturalne odrobaczanie koni do codziennego stosowania, które miesza się z paszą. Pamiętaj, że większość pasożytów bytuje na pastwiskach i miejscach wypasu koni, dlatego profilaktyka przeciwpasożytnicza jest bardzo ważna. Pozwala na uniknięcie wielu poważnych schorzeń, jakie wiążą się z obecnością robaków w organizmie wierzchowca.
- Zastanawiasz się, czym karmić konia? Odpowiedź znajdziesz tutaj: Jedzenia dla konia – musli czy granulat?
- Myślisz o zakupie wierzchowca? Sprawdź, ile kosztuje utrzymanie konia