Co to jest FIP u kota?
FIP u kotów to inaczej zakaźne zapalenie otrzewnej. Chorobę wywołuje biotyp koronawirusa jelitowego (FECV). Zapadają na nią zwykle młode osobniki (do 2 lat) lub seniorzy powyżej 13 roku życia.
Do zakażenia dochodzi poprzez krew (np. wskutek pogryzienia), kontakt zdrowego kota z odchodami lub wysiękiem chorego, otwarte rany, czy też drogą śródmaciczną (gdy matka zakaża małe i rodzą się one już z wirusem).
Czy FIP jest zaraźliwy?
Zapalenie otrzewnej u kota jest chorobą zakaźną, ale nie przenosi się ono na człowieka i inne gatunki zwierząt domowych. Jest jednak niebezpieczne dla innych kotów. FIP często pojawia się w dużych skupiskach zwierząt narażonych na stres, w tym w schroniskach.
Obecność FEVC w organizmie nie oznacza, że kot zachoruje na FIP, ale stwarza ryzyko zakażenia. Ryzyko zachorowania na FIP wzrasta pod wpływem:
- czynników środowiskowych (stresu i zbyt dużej ilość zwierząt na danym terenie),
- podatności genetycznej,
- zakażenia wirusem białaczki (FIV),
- obniżonej odporności i osłabienia organizmu,
- zakażenia wirusem nabytego niedoboru immunologicznego (odpowiednika HIV u ludzi).
FIP: odmiana wysiękowa i bezwysiękowa
Choroba występuje w dwóch postaciach:
- wysiękowej (75% przypadków),
- bezwysiękowej (ok. 25% wszystkich zachorowań).
Czym charakteryzuje się wysiękowa (mokra) odmiana FIP? U kota pojawia się zapalenie błon surowiczych, a w jamie brzusznej i / lub w klatce piersiowej gromadzi się lepki, żółty płyn. Kot chudnie, ma problemy z oddychaniem, jego brzuch powiększa się, a błony śluzowe stają się blade.
Czym charakteryzuje się bezwysiękowa (sucha) odmiana FIP? Koty dotknięte tą chorobą mają zmiany ropno-ziarniniakowate w całym organizmie. W przypadku zaatakowania gałek ocznych FIP może doprowadzić do:
- wypadania trzeciej powieki,
- odkształcenia źrenicy,
- wylewów na siatkówce,
- zmętnienia rogówki.
Ziarniniaki przy bezwysiękowym zapaleniu powodują ponadto:
- porażenia,
- oczopląs,
- drgawki,
- zaburzenia równowagi i orientacji,
- nietrzymanie moczu.
Zmiany ropno-ziarniniakowate w wątrobie wywołują żółtaczkę, natomiast ziarniniaki na trzustce wywołują biegunkę, cukrzycę i wymioty.
FIP u kota — objawy, na które warto zwrócić uwagę
Jeśli zauważysz pierwsze objawy FIP u kota — nie zwlekaj z wizytą u weterynarza! Mogą się one pojawić po kilku tygodniach, miesiącach, a nawet latach od zakażenia wirusem. Po czym rozpoznać FIP u kota?
Oto charakterystyczne symptomy typowe dla wysiękowego (częściej występującego) zapalenia, nazywanego też mokrym:
- gorączka (która nie spada mimo podania antybiotyków),
- brak apetytu i utrata masy ciała,
- żółtaczka,
- blade lub zażółcone błony śluzowe,
- powiększenie moszny u kocurów,
- powiększenie brzucha,
- powiększenie węzłów chłonnych krezkowych,
- przyspieszony oddech,
- matowa sierść,
- stłumienie dźwięków uderzeń (tonów) serca,
- biegunka,
- złe samopoczucie, apatia i osłabienie,
- duszności.
W przypadku bezwysiękowego FIP, poza zmianami ropno-ziarniniakowatymi, występują następujące objawy:
- zmniejszenie apetytu,
- pogorszenie nastroju,
- gorączka,
- żółtaczka,
- powiększenie krezkowych węzłów chłonnych,
- nieregularny kształt nerek,
- guzkowate struktury na różnych narządach wewnętrznych,
- duszności,
- zaparcia lub biegunka,
- wymioty,
- zaburzenia równowagi,
- oczopląs,
- ataki padaczki,
- wylewy krwi do przedniej komory oka,
- odklejenie siatkówki.
Jak postępować, gdy już rozpoznasz FIP u kota i potwierdzisz swoje przypuszczenia diagnozą u weterynarza?
FIP: postępowanie przy chorobie
Przy FIP u kotów rokowania niestety są kiepskie. Wciąż nie istnieje jeszcze potwierdzony klinicznie skuteczny sposób leczenia choroby kota. FIP jest śmiertelny, a koty nim dotknięte żyją od kilku tygodni (przy postaci wysiękowej) do kilku miesięcy (przy postaci bezwysiękowej, która rozwija się wolniej). Niezależnie od typu zapalenia weterynarze zalecają uśpienie chorego zwierzęcia.
Życie kota zarażonego FIP przedłużyć mogą sterydy oraz koci interferon, który podnosi odporność zwierzęcia. Jest to jednak rozwiązanie chwilowe i doraźne. Jak wspominają autorzy pracy Obecny stan wiedzy na temat zakaźnego zapalenia otrzewnej kotów. Część II. Diagnostyka, prewencja, leczenie, opis przypadku, opublikowanej na portalu Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej Vetpol.org.pl, trwają badania nad skutecznością cyklosporyny A. Substancja ta hamuje in vitro replikację koronawirusów odpowiedzialnych za zakażenie, jednak nie przeprowadzono jeszcze badań in vivo, bezpośrednio na zakażonych kotach.
Według informacji portalu Magwet.pl istnieje również lek GS-441524, produkowany przez Gilead Sciences. Jest on jednak niedostępny w Polsce. Obecnie podlega fazie testów, których rezultaty nie zostały jeszcze naukowo potwierdzone.
Innym lekiem, z którym naukowcy wiążą duże nadzieje jest GC-376. Nad jego rejestracją pracuje instytut biotechnologii Anivive Lifesciences. W świetle doniesień na temat powyższych substancji istnieje duże prawdopodobieństwo, że choroba może okazać się wyleczalna.
U kota chorego na wysiękowe zapalenie otrzewnej można upuszczać płyn – przynosi to chwilową ulgę zwierzęciu, ale pozbawia go białka i odwadnia. Przy FIP koty powinny jeść wysokobiałkową, ale lekkostrawną karmę.
Profilaktyka FIP u kotów
Naukowcy wciąż pracują nad skuteczną szczepionką na FIP. Na razie, we własnym zakresie, możesz zadbać o odporność kota i jego środowisko. Chcąc uchronić swoich podopiecznych:
- dbaj o higienę kuwety,
- zapewnij odpowiednią ilość kuwet w domu (1 kuweta na 1 kota, przy większej ilości 1 kuweta na 2 koty),
- wylecz u weterynarza dolegliwości układu pokarmowego (dotyczy młodych kotów).
Więcej o kocich emocjach dowiesz się z artykułu “Koci stres – jakie są jego objawy i jak uspokoić kota?”.
Jeżeli planujesz zaadoptować kota, a wcześniej posiadałeś zwierzę, które chorowało na wirusowe zapalenie otrzewnej, odczekaj min. 3 miesiące. Przed wprowadzeniem nowego kota do domu odkaź domowe sprzęty i wypierz pościel czy narzuty w wysokiej temperaturze.
Jak wspomnieliśmy powyżej, doniesienia z laboratoriów na temat skuteczności leków na FIP dają pewną nadzieję na to, że choroba nie będzie już śmiertelna dla kotów. W ramach profilaktyki dbaj o kocią higienę, zdrowie (w tym również psychikę), uważnie obserwuj swojego podopiecznego i regularnie wykonuj badania kontrolne u weterynarza.